जनकपुर,२७ फागुन । महोत्तरीको गौशाला-१ रामनगरस्थित एभरेस्ट चिनी उद्योग (एभरेस्ट सुगर एन्ड केमिकल इन्डस्ट्रीज) लाई यसवर्ष फागुन महिनामै उखु अभावको सामना गर्नु परेको छ। विगतका वर्षहरूमा जहाँ वैशाख महिनासम्म उखु उत्पादन जारी रहन्थ्यो, त्यहाँ अब यो उद्योगले फागुनमै उखु अभावको समस्या खेप्न थालेको हो।
अधिकारिहरूका अनुसार, एक दशक अघि जिल्लामा १५ हजार बिघा उखु खेती हुँदै आएको भए पनि पछिल्ला केही वर्षमा खेतीमा ठूलो गिरावट आएको छ। अहिले मात्र ८ हजार बिघा क्षेत्रफलमा उखु खेती भइरहेको छ। यस गिरावटको मुख्य कारण किसानहरूको उत्पादनमा लगानी घट्नु र उखुको मूल्य र भुक्तानीको समस्याले गर्दा उनीहरू खेतीबाट बाहिरिन थालेका छन्।
उखुको उचित मूल्य र समयमै भुक्तानीको अभावले गर्दा किसानहरूको उत्साह घटेको छ। उखु उत्पादक किसान संघ महोत्तरीका अध्यक्ष नरेशसिंह कुशवाहाले भने, “उखुको मूल्य समयमै निर्धारण नगरेको कारण किसान खेती छोड्दै गएका छन्।” उद्योगले भने तीन वर्षअघिदेखि भुक्तानी सहज बनाउँदा केही सुधार भएको दावी गरेका छन्, तर अहिले पनि मूल्य निर्धारणको समस्याले गर्दा कृषिमा उत्साह नआएको छ।
सुरेन्द्र शुक्ला, एभरेस्ट चिनी उद्योगका महाप्रबन्धक, ले बताए अनुसार, यस वर्ष उद्योगले उखु अभावको कारण पूर्ण क्षमता प्रयोग गर्न सकेको छैन। यसबीचमा उद्योगले उत्पादन घटाएर मात्र चिनी उत्पादन गरेको छ। “उखु नपुगेर हामीले २३ दिन क्षमता घटाएर उत्पादन गर्नुपरेको छ,” शुक्ला थपे।
उखु अभावका कारण उद्योगको उत्पादन क्षमता प्रभावित भएको छ। उद्योगले किसानलाई चाँडै उखु आपूर्ति गर्नको लागि सार्वजनिक अपिल गरे पनि, आपूर्ति बढाउनमा खासै सुधार देखिएको छैन।
कृषक संघका अध्यक्ष कुशवाहाले भने, “मुख्य समस्या खेतीमा गिरावट हुनु हो। यदि उखुको मूल्य सही र उचित तरिकाले निर्धारण गरिएमा कृषकहरूले उत्पादन बढाउन सक्नेछन्।”
