मधेश प्रदेशमा पुनः सत्ता परिवर्तन भएको छ। लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) का नेता जितेन्द्र प्रसाद सोनल आज (बिहीबार) मधेश प्रदेशका चौथो मुख्यमन्त्रीका रूपमा पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गर्दै छन्। बुधवार साँझ प्रदेश प्रमुख सुमित्रा सुवेदी भण्डारीले संविधानको धारा १६८(२) बमोजिम उनलाई मुख्यमन्त्री पदमा नियुक्त गरेकी हुन्।
बहुमतको दाबी र नयाँ गठबन्धन
सोनलले बुधवार बिहान प्रदेश प्रमुखसमक्ष बहुमतको दाबी पेस गरेका थिए। प्रस्तुत दस्तावेज अनुसार, उनले ५६ सांसदको समर्थन प्रस्तुत गरेका छन् —
- जनता समाजवादी पार्टी (जसपा, उपेन्द्र यादव पक्ष) का १९ सांसद,
- जनमत पार्टीका १३ सांसद,
- माओवादी केन्द्रका ९ सांसद,
- लोसपाका ८ सांसद,
- नेकपा (एकीकृत समाजवादी) का ७ सांसद।
प्रदेश सभामा कुल १०७ सदस्य छन्। बहुमतका लागि ५४ सांसदको समर्थन आवश्यक हुन्छ। सोनलले त्यसभन्दा दुई बढी मत पाएका कारण उनलाई सरकार गठनको जिम्मेवारी दिइएको हो।
राजनीतिक पृष्ठभूमि
बारा–४ (ख) बाट निर्वाचित जितेन्द्र प्रसाद सोनल मधेश प्रदेशको राजनीतिमा पुरानो र अनुभवी नाम हुन्। उनले यसअघि भौतिक पूर्वाधार मन्त्रीका रूपमा कार्य गरेका थिए र प्रदेश नीतिगत तहमा प्रभावशाली नेता मानिन्छन्।
मधेश प्रदेशमा प्रदेश सरकार गठन भएको आठ वर्षको अवधिमा सोनल चौथो मुख्यमन्त्री हुन्। यसअघि क्रमशः लालबाबु राउत (जसपा), सरोज कुमार यादव (जसपा) र शतिस कुमार सिंह (जनमत पार्टी) मुख्यमन्त्री बनिसकेका थिए।
मन्त्रालय बाँडफाँडको प्रारम्भिक सहमति
सोनल नेतृत्वको नयाँ गठबन्धनमा मन्त्रालय बाँडफाँडको प्रारम्भिक सहमति पनि भएको स्रोतहरूले जनाएका छन्।
स्रोतका अनुसार:
- जसपालाई चार मन्त्रालय,
- जनमत पार्टीलाई तीन मन्त्रालय,
- माओवादी केन्द्रलाई दुई मन्त्रालय,
- लोसपा र नेकपा (एकीकृत समाजवादी)लाई एक–एक मन्त्रालय दिने सहमति भएको छ।
मुख्यमन्त्री सोनलले आज शपथपछि मन्त्रिपरिषद् गठनको तयारी सुरु गर्ने बताइएको छ। सम्भावित मन्त्रीहरूको नामको अन्तिम सूची दलहरूबीच अन्तिम छलफलपछि सार्वजनिक गरिनेछ।
पूर्वमुख्यमन्त्रीको राजीनामा र सत्ता परिवर्तनको कारण
जनमत पार्टीका शतिस कुमार सिंहले गत साता गठबन्धनको समर्थन गुमाएपछि मुख्यमन्त्री पदबाट राजीनामा दिएका थिए। जसपा–माओवादी–लोसपा गठबन्धनको नयाँ समीकरण बनेपछि सिंह नेतृत्वको सरकार ढलेको हो।
सत्ता समीकरण फेरिएपछि मधेश प्रदेशमा फेरि एकपटक नयाँ राजनीतिक समिकरण बनेको छ, जसमा लोसपाको भूमिका निर्णायक बन्न पुगेको छ।
राजनीतिक विश्लेषण
राजनीतिक विश्लेषकहरूका अनुसार, मधेश प्रदेशमा पटक–पटक हुने सत्ता परिवर्तनले राजनीतिक स्थायित्वमा प्रश्न उठाएको छ। आठ वर्षको अवधिमा चार पटक सरकार गठन हुनु स्वयं प्रदेशको राजनीतिक अस्थिरताको द्योतक हो।
तर सोनल नेतृत्वको गठबन्धनलाई केही समय स्थायित्व मिल्ने सम्भावना रहेको बताउँदै विश्लेषकहरूले यो अवसर प्रदेश विकासका दीर्घकालीन योजनातर्फ केन्द्रित गर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन्।
जितेन्द्र प्रसाद सोनलको नेतृत्वमा बनेको नयाँ सरकार मधेश प्रदेशको चौथो अध्यायको सुरुवात हो।
अबको चुनौती भनेको राजनीतिक स्थायित्व कायम गर्दै विकास र सुशासनमा जनताको विश्वास पुनःस्थापना गर्नु हुनेछ।
सोनलले आफ्नो पहिलो सम्बोधनमा “स्थायी सरकार र प्रदेशको आर्थिक सुदृढीकरण” आफ्नो प्राथमिकता हुने बताएका छन्।
